پرویز ثابتی، حكم تبعید رهبر انقلاب به ایرانشهر را در آذر 1356 تأیید كرد

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، جنایات پرویز ثابتی در ساواك طی سال‌های تاریك حكومت پهلوی به حدی آشكار است كه پس از انتشار عكس این فرد در نمایش مضحك براندازان زمینه اعتراضات گسترده‌ای را فراهم كرد.

یكی از جنایات انجام شده توسط ساواك و تحت مدیریت پرویز ثابتی، ماجرای سركوب مردم عزادار فوت حاج آقا مصطفی خمینی فرزند ارشد امام خمینی در پاییز سال 1356 و تبعید برخی از روحانیون به مناطق دورافتاده است.

درگذشت ناگهانی حاج آقا مصطفی خمینی و خیزش مردم مشهد

مطابق جزئیات مندرج در مركز اسناد انقلاب اسلامی، آبان ماه 1356 با درگذشت ناگهانی حاج آقا مصطفی خمینی فرزند ارشد امام خمینی همراه شد. فوت مشكوك یار و مشاور رهبر نهضت اسلامی، زمینه مساعدی برای شعله‌ور شدن آتش اعتراضات و انتقادات علیه رژیم پهلوی بود. حوادث ناشی از این رویداد كه در آستانه ماه‌های محرم و صفر صورت می‌گرفت، دستگاه امنیتی پهلوی را بر آن داشت تا با محدودیت و محكومیت یاران امام خمینی آن‌ها را تحت كنترل و مراقبت قرار دهد.

حوزه‌ علمیه‌ مشهد اطلاعیه‌ای منتشر كرد كه خبر می‌داد، مراسم چهلم درگذشت سید ‌مصطفی خمینی در صبح جمعه یازدهم آذر مصادف با 20 ذی‌الحجه 1397 قمری ساعت 8 صبح در مسجد ملاهاشم برگزار خواهد شد. این اطلاعیه توسط طلبه‌ها دست‌نویس و تكثیر شد. آنچه مسلم است اجازه‌ برگزاری این مراسم داده نشد، اما طلبه‌های مدرسه‌ نواب اقدام به برگزاری مجلس یادبود كردند كه با وساطت آیت‌الله خامنه‌ای از درگیری احتمالی میان طلاب و نیروهای شهربانی جلوگیری شد.

پس از این مراسم، حكم تبعید آقایان عبدالرحیم ربانی شیرازی، صادق خلخالی، عبدالمجید معادیخواه، محمدجواد حجتی كرمانی و محمدمهدی املشی صادر شد.

به دنبال گسترده شدن اعتراضات گسترده مردم نسبت به اقدامات حكومت پهلوی، بار دیگر تحركات مشهد كه این بار نه فقط در اندازه‌ شمار اندكی از روحانیان مبارز، بلكه در مساحتی بزرگ‌تر كه دانشگاهیان و توده‌های مردم را دربر می‌گرفت، برای سازمان اطلاعات و امنیت این شهر تحمل‌ناپذیر شد.

رئیس ساواك خراسان خواستار زندانی‌شدن آیت‌الله خامنه‌ای شد

در این راستا، شیخان، رئیس ساواك خراسان، دوازدهم آذر به اداره كل سوم پیشنهاد بازداشت سه تن از روحانیان مشهد را داد. او نوشت: «با توجه به فعالیت‌هایی كه اخیراً به نفع خمینی و به طرفداری از افكار دكتر شریعتی صورت گرفته و به‌صورت نصب شعارهای مضره و پخش اعلامیه‌ها در معابر و مراكز عالی آموزش مشهود گردیده، در نظر است به منظور مقابله با عوامل مذكور، عده‌ای از طرفداران خمینی و متعصبین مذهبی ... دستگیر و منازل آنان مورد بازرسی واقع و در صورت كشف مدارك مضره تحت تعقیب قرار گیرند.

پرویز ثابتی حكم تبعید رهبر انقلاب را صادر كرد

پس از رسیدن این پیشنهاد به اداره كل سوم، یكی از مقامات اداره‌ یادشده اذعان كرد كه این قبیل بازداشت‌ها معمولاً بدون دلیل و مدرك صورت می‌گیرد و امكان تعقیب قانونی نیست؛ اینك نیز چنین است. وی پیشنهاد داد دستگیرشدگان به جای زندان، تبعید شوند: «چندین بار این افراد بازداشت شده، ولی دلایل و مدارك كافی جهت تعقیب قانونی در دست نبوده و هم اكنون نیز وجود ندارد. چنانچه تصویب می‌فرمایید وضعیت آنان در كمیسیون امنیت اجتماعی مطرح شده تبعید شوند.»

در این میانه، پرویز ثابتی، مدیر اداره كل سوم به میدان برخورد با روحانیون برآمد و با پیشنهاد تبعید موافقت كرد و نوشت: «با ذكر سوابق آن‌ها گزارشی عرضی تهیه تا با اخذ تصویب تبعید شوند.»

مطابق اسناد موجود، سندی با طبقه‌بندی سرّی در 19 آذر ماه 1356 شمسی (دو روز پیش از آغاز محرم) نوشته شد كه مشروح آن چنین بود: در فعالیت‌های اخلالگرانه‌ای كه از چندی قبل در شهرهای شیراز و مشهد انجام گردیده، تعدادی از روحانیون افراطی و سابقه‌دار دخالت داشته‌اند. روحانیون مذكور با متمسك قرار دادن مسائل مختلف از جمله فوت مصطفی خمینی، پسر روح‌الله خمینی، ضمن سخنرانی‌های خلاف مصالح ملی افراد را تحریك به اخلال در نظم و دادن شعارهای ضد میهنی كرده‌اند، كه نتیجه آن انجام تظاهرات خیابانی تعدادی از متعصبین مذهبی و شكستن شیشه‌های چند مغازه و شعب بانك در شهرهای مذكور بوده است.

با توجه به نزدیك‌شدن ماه‌های محرم و صفر، روحانیون مورد بحث در تعقیب هدف‌های قبلی درصدد برخواهند آمد تا با استفاده از اجتماعات مذهبی كه به مناسبت ایام سوگواری تشكیل می‌گردد، مجدداً با ایراد مطالب، متعصبین مذهبی را تحریك به انجام فعالیت‌های اخلالگرانه در سطح وسیع‌تری بنماید. به همین علت پیش‌بینی‌هایی برای خنثی‌نمودن اقدامات احتمالی آن‌ها به عمل آمده است. مع‌هذا برای مقابله مؤثرتر با اقدامات اخلالگرانه و تحریك‌‌آمیز این عده از روحانیون افراطی در شهرهای شیراز و مشهد كه در ماه‌های محرم و صفر شرایط مناسب‌تری برای انجام تحریكات در اختیار خواهند داشت، تصمیم گرفته شد تا روحانیون زیر كه سوابق ممتدی در تحریك مردم به اخلال در نظم دارند، تبعید گردند:

ـ علی‌اصغر دستغیب، روحانی افراطی و اخلالگر مقیم شیراز
ـ علی‌محمد دستغیب، روحانی افراطی و اخلالگر مقیم شیراز
ـ سید‌علی خامنه‌ای، روحانی افراطی و اخلالگر مقیم مشهد
ـ شیخ علی مرادخانی ارنگه، روحانی افراطی مقیم مشهد
ـ حسین عمادی، روحانی افراطی مقیم مشهد

ساواك برای تبعید عجله داشت

نكته‌ جالب اینجاست كه این گزارش در بیستم آذرماه به تصویب رئیس ساواك رسید؛ یعنی پیش از تشكیل كمیسیون حفظ امنیت اجتماعی در شهرهای مشهد و شیراز، حكم تبعید از تهران صادر و ابلاغ شد. پرویز ثابتی كه متوجه این نعل وارونه بود، یك روز بعد، بیست و یكم آذر، از ساواك خواست كه: سریعاً با تشكیل كمیسیون حفظ امنیت اجتماعی، ترتیبی اتخاذ گردد كه سه نفر روحانی مورد بحث [مشهد] برای سه سال به شهرهای بد آب‌ و‌ هوا تبعید شوند.

شیخان، رئیس ساواك خراسان، پس از آگاهی از تصمیم تهران، ساعت 9 صبح بیست و سوم آذر كمیسیون یادشده را در محل فرمانداری مشهد تشكیل داد و تصمیمی كه باید ابتدا در این نشست گرفته می‌شد و با ابلاغ به تهران تأیید می‌سد، به شكلی فرمایشی و ظاهری دوباره اتخاذ شد. آقای خامنه‌ای «مدرس حوزه‌ علمیه» به مدت سه سال به ایرانشهر، شیخ علی تهرانی سه سال به چابهار و حسین عمادی معروف به شیخ «حسین شاهرودی» سه سال به سیرجان تبعید شدند.

بدین ترتیب رهبر انقلاب اسلامی با تایید پرویز ثابتی به مناطق جنوب شرق كشور تبعید شد.

ساواك ساعاتی پیش از آغاز جلسه‌ كمیسیون حفظ امنیت اجتماعی، اقدام به دستگیری آقای خامنه‌ای كرد. در همین روز، مأموران ساواك به منزل آقای خامنه‌ای، واقع در خیابان خاكی، كوچه‌ دبیرستان فروغ رفتند و با حضور خود ایشان و نماینده‌ ساواك از منزل ایشان بازرسی به عمل آوردند و مقداری از كتاب‌ها، یادداشت‌ها و نامه‌های ایشان را با خود بردند و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای به موجب رأی كمیسیون حفظ امنیت اجتماعی، كه در فرمانداری مشهد تشكیل شد، به سه سال اقامت اجباری در شهرستان ایرانشهر محكوم شد.

پایان پیام/