به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، بزرگداشت مرحوم نصرالله مردانی با حضور غلامعلی حداد عادل، محمدرضا سنگری و جمعی از شاعران در نخلستان اوج سازمان هنری رسانه‌ای اوج برگزار شد.

* مردانی شاعر جریان‌ساز اوایل انقلاب است

بر اساس این گزارش، حسین قرائی نصرالله مردانی را جزء شاعران انقلابی و اثرگذار دهه 60 قلمداد كرد و گفت: مردانی شاعر جریان‌ساز اوایل انقلاب است، او برخی شاعران را تحت تأثیر قرار داد و آن‌ها به پیروی از زبان شعری‌اش حركت كردند.

معاون فرهنگی دانشگاه صدا و سیما در ادامه صحبت‌هایش گفت: اتفاقا از منظر قوت شعری اوست كه دكتر قیصر امین‌پور به نقد كتاب «قیام نور» او به طور مفصل می‌پردازد. زیرا این كتاب و همچنین زبان شعری مردانی با توجه به رفتار شاعر با كلمات و تركیب‌سازی‌ها باعث شد تا او یكی از درخشان‌ترین چهره‌های شعر انقلاب در آن سال‌ها مطرح شود.

نویسنده كتاب «از سناباد شعر» عنوان كرد: فرهنگ، امنیت ملی ما را تقویت می‌كند و شعر در این میان یكه‌تاز است و ثروت ملی ماست.

قرایی صحبتش را با یك مطالبه از شورای شهر تهران به پایان برد و گفت: از شورای شهر تهران توقع داریم تا خیابان یا میدان نزدیك منزل استاد مردانی را به نام ایشان كنند تا هر روز چشم كودك و نوجوان و جوان ما به این نام بیفتد و به این شاعر عصر انقلاب اسلامی افتخار كنند.

* نصرالله مردانی پیش قراول در هم آمیختن حماسه و غزل در شعر است

مصطفی محدثی خراسانی هم در این برنامه گفت: جایگاه و نقش نصرالله مردانی در شعر انقلاب از چند منظر، جایگاهی منحصر به‌فرد است. او از معدود شاعرانی است كه در قواره شاعری تمام عیار از اولین روز‌ها در عرصه شعر انقلاب حضور دارد. سهم نصرالله مردانی در شكل‌گیری و تكمیل پازل شعر انقلاب، نقش چشمگیری است. اگر یكی از شاخص‌های اصلی شعر انقلاب درآمیختن حماسه و غزل باشد كه هست، پیش قراول این وجه شعر انقلاب، نصرالله مردانی است و بسیاری از شاعران دیگر كه ممكن است حتی از او در شاعری و شعر انقلاب مرتبه بالاتری داشته باشند، متاثر از نصرالله مردانی هستند.

ناصر فیض، شاعر دیگری بود كه در پنجاه و دومین «شب شاعر» به نقش و جایگاه شعری نصرالله مردانی پرداخت و پس از ان نوبت به محمدرضا سنگری رسید.

سنگری با اشاره به تاثیرگذاری ادبی نصرالله مردانی گفت: در 40 و چند سال عمر شعر و ادبیات انقلاب اسلامی با چند دسته از شاعران مواجه بودیم. دسته اول شاعرانی هستند كه بنده نامشان را شاعران انفجاری می‌گذارم. آمدند و چند شعر موفق و تاثیرگذار سرودند، اما خیلی زود گم شدند و از صحنه رفتند. دسته دوم شاعرانی هستند كه بنده نامشان را شاعران انتحاری می‌گذارم. بدین معنی كه واقعا شاعر نبودند و به زور آمده بودند و طبیعتا خیلی سریع هم افول كردند. دسته سوم شاعرانی هستند كه جاری‌اند. این شاعران جریان‌ساز بوده و موج ایجاد می‌كردند. برای مثال، یكی از آنان استاد علی معلم است كه حتی جمعی از شاعران افغانستانی را هم تحت تاثیر قرار داد.

* مردانی هم در عموم تاثیرگذار بود هم در شاعران شاخص

وی با اشاره به جریان‌ساز بودن نصرالله مردانی گفت: نصرالله مردانی نیز چنین شاعری بود. او كسی است كه شعرش جریان‌ساز است و به معنای واقعی موج ایجاد می‌كند. البته من شاعران جریان‌ساز را هم در دو دسته جای می‌دهم. جریان‌سازی عده‌ای از شاعران مانند آب سطحی است، زلال و شفاف؛ اما جریان‌سازی گروه دوم آشكار نیست و باید تاثیرگذاری‌شان را در دقت و تامل بیشتری پیدا كرد.

سنگری بیان داشت: نصرالله مردانی كسی است كه هم در فضای بیرونی و عمومی تاثیرگذار بود و هم در بین شاعران شاخص و رده بالا موج ایجاد می‌كرد. او حتی بر روی كسی مثل سیدحسن حسینی نیز تاثیر گذاشت و معتقدم تاثیرگذاری پنهان او را در دهه‌های بعدی هم باید جست.

* سفر‌هایی شهر به شهر برای پیداكردن شاعران شهید!

این نویسنده و شاعر برجسته كشور با اشاره به ویژگی‌های آثار و پژوهش نصرالله مردانی گفت: به نظرم وجهه پژوهشی نصرالله مردانی كمتر بیان شده است. این وجه را می‌توان در «ستیغ سخن» او دید. او تصمیم گرفت شهیدان شاعر را جمع‌آوری كند و برای این كار شهر به شهر سفر می‌رفت و مطالعه می‌كرد تا نامشان را بیابد. به نظرم باید بیش از پیش به این وجهه از نصرالله مردانی دقت كرد. خصوصیات اخلاقی او هم قالب توجه است. او حلم را با علمش آمیخته كرده بود و روح تواضع او فوق‌العاده بود.

سخنران بعدی این جلسه، غلامعلی حداد عادل بود. او گفت: از سال 1359 بنده به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی رفتم و مدت 13 سال در آنجا مشغول به تالیف كتب درسی بودیم. برای تالیف كتاب‌های درسی نیاز داشتیم تا ادبیات انقلاب را وارد كنیم و نصرالله مردانی در این راه واقعا یك موهبت الهی بود. او بااخلاص و بدون توقع اشعارش را در اختیار ما قرار داد تا بتوانیم از آن در كتاب‌ها استفاده كنیم.

وی اضافه كرد: خاطرم هست اولین بار در یكی از همایش‌های شعری با او آشنا شدم و این آشنایی تا آخرین روز‌های حیات او ادامه پیدا كرد. خیلی وقت‌ها در مورد كتاب‌های درسی و محتوای آن ساعت‌ها صحبت می‌كردیم. خاطرم هست به آقای محمدجواد محبت پیشنهاد كردم كه داستان دوكاج كه در آن زمان در كتاب‌های درسی آمده بود را به زبان شعری دربیاورد و او هم قبول كرد. تا پاسی از شب بنده، آقای نصرالله مردانی و آقای محبت نشسته بودیم و این شعر را دسته‌بندی می‌كردیم. هر وقت ایشان غزلی را می‌گفت من جز نخستین افرادی بودم كه شعر او را می‌شنیدم و اگر بنده هم شعری می‌گفتم، برای اولین بار برای ایشان می‌خواندم.

* وجود نصرالله مردانی برای انقلاب اسلامی موهبت بود

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی گفت: وجود شاعرانی مثل آقای مردانی در روز‌های ابتدایی انقلاب موهبت بود. مثل امروز نبود كه برای انتخاب شاعران جهت دیدار با رهبری كه ظرفیتش 150 نفر است، مجبور باشید از بین 1000 شاعر برجسته انتخاب كنید. در آن روز‌ها شاعرانی كه برای انقلاب شعر می‌گفتند و شعرشان فاخر بود، انگشت شمار بودند و شاید به 10 نفر هم نمی‌رسیدند. در این شرایط، نصرالله مردانی در هر جایی كه برنامه انقلابی برگزار می‌شد و نیاز به شعر بود، حضور داشت و در خدمت انقلاب اسلامی بود.

* شاعری كه مبدع غزل حماسی بود

حداد عادل در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ویژگی‌های شعری نصرالله مردانی گفت: شعر نصرالله مردانی محكم، دلنشین و خوش لفظ است. او از نظر سبك تاریخی، ملتزم به شعر كهن شعر می‌گوید، اما زبان شعری او به روز است. در حقیقت شعر او تكرار گذشته نیست و زبانش زبان معاصر است. وقتی شعر او را بررسی می‌كنید رگه‌هایی از تاثیر بیدل و سبك شعر هندی را در آثار او می‌بینید. او بیشتر هم غزل می‌گفت. البته من اسم غزلش را غزل حماسه می‌گذارم. گوش ما امروز به غزل‌های نرم عادت كرده است، اما وقتی نصرالله مردانی شعر می‌گفت، غزلش استوار بود. او در شعر فارسی پرمطالعه و باسواد بود. تاریخ شعر انقلاب بدون ذكر نام نصرالله مردانی، قطعا ناقص است. معتقدم مردانی رزمنده‌ای بود كه با شعرش می‌جنگید و تفكر انقلاب اسلامی را ترویج می‌كرد.

وی در پایان گفت: مردانی در نیم روز عمر خود غروب كرد و اگر مانده بود، هم خودش رشد می‌كرد و هم آثار بیشتری از خود به جای می‌گذاشت. او در طول عمر خود شاعران زیادی را تربیت كرد.

* استاد مردانی شاعر شهیدی بود

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در این جلسه صحبت كرد و گفت: وقتی به این جلسه دعوت شدم با خود فكر می‌كردم كه در چنین برنامه‌ای چه كاری باید انجام دهم. به نظرم در این جلسه باید زانوی ادب و احترام به تمام شعر انقلاب، ایثار و مقاومت بزنیم. استاد مردانی شاعر شهیدی بود كه اشعار بسیار زیادی از ایشان مانده است و ما ایشان را غزل‌سرای حماسه می‌دانیم. شعر او واقعا مردانه بود. اینكه انقلاب، ایثار و خون در یك جا جمع شود هنر نصرالله مردانی بود.

دختر نصرالله مردانی در این مراسم گفت: همانطور كه پدرم می‌گفت، این‌گونه محفل‌ها، محفلی برای شخص نیست بلكه محفلی برای ادب و فرهنگ است. او حس هویت ملی و پایبندی به ارزش‌های انقلاب را در قلب‌ها تقویت می‌كرد و آشنا كردن نسل جدید با ابعاد فكری او باعث دلگرمی آنان می‌شود.

مرتضی امیری‌اسفندقه دیگر سخنران این جلسه بود و پس از این شاعر برجسته كشور، پسر نصرالله مردانی روی صحنه آمد. او یكی از غزل‌های پدرش را خواند.

ما راز سر به مهر یك آغاز مبهمیم/ یعنی در این سراچه‌ی بازیچه، آدمیم
شاید به شیب دره‌ی این جنگل سترگ/ ما سایه‌ای ز شاخه‌ی یك بید در همیم
بر پرتگاه صخره‌ی صحرای نیستی/ گویا كه ما نتیجه‌ی لبخند یك دمیم.
چون نقطه كوچكیم به پرگار روزگار/، اما برون زدایره‌ی هر دو عالمیم
در ما هزار عالم دیگر نهفته است/ ما جام در غبار فرو رفته‌ی جمیم
از ما ربوده دیو زمان خاتم روان/ آنجا كه ما تجلی اسما اعظمیم
سنگینی تمامی هستی به دوش ماست/ ما در حریم عشق تو‌ای دوست، محرمیم
جوشیده از بلندی فریاد ما زمان/ گاهی چو رود آتش و گاهی چو شبنمیم
در دور هست و نیست به خمخانه‌ی وجود/ ما سر خوش از شراب نشاط آور غمیم
در ما بهشت و دوزخ در هم تنیده است/ اهریمن و فرشته یك قصه با همیم
جاری‌تر از نسیم و روانیم مثل آب/ ما تشنه‌ی ظهور حیاتی دما دمیم
آگه نشد زسر سویدای ما كسی/ ما قصه‌ی شگفت مسیحا و مریمیم