رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به جنگ تركیبی دشمن علیه ملت ایران در اغتشاشات اخیر و استفاده از همه ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای ضربه زدن به كشور تأكید كردند: «اتّفاقات این چند هفته صرفاً یك اغتشاش خیابانی نبود؛ [پشت] این، برنامه‌های خیلی عمیق‌تری بود. دشمن یك جنگ تركیبی را شروع كرد؛ یك جنگ تركیبی؛ این را بنده از روی اطّلاع به شما عرض میكنم. دشمن یعنی آمریكا، اسرائیل، بعضی از قدرتهای اروپاییِ موذی و خبیث، بعضی از گروه‌ها و گروهك‌ها، همه‌ی امكاناتشان را وارد میدان كردند. همه‌ی امكانات یعنی چه؟ یعنی دستگاه‌های اطلاعاتی‌شان را، دستگاه‌های رسانه‌ای‌شان را، ظرفیت فضای مجازی‌شان را، استفاده از تجربه‌های گذشته‌شان را.» 1401/08/11
رسانه KHAMENEI.IR در گفت‌وگو با آقای رضا سراج، كارشناس مسائل سیاسی به بررسی هندسه جنگ تركیبی علیه ملت ایران پرداخته است.

* در سال‌های اخیر می‌بینیم كه در تحلیل‌ها و سخنرانی‌های گوناگون مباحث مربوط به جنگ تركیبی استفاده ‌می‌شود. جنگ تركیبی چه نوعی از نبرد است و چه ویژگی‌هایی دارد؟
* جنگ تركیبی، جنگی است كه در آن‌یكی از طرفین درگیری، از همه عرصه‌های گوناگون نبرد به‌طور هم‌زمان استفاده می‌كند تا اثرات این‌ها را به‌صورت هم‌افزا بر رقیب خود بگذارد. در یك تعریف جنگ تركیبی یك راهبرد نظامی گفته می‌شود كه آمیخته‌ای از جنگ سیاسی، جنگ كلاسیك، جنگ نامنظم، جنگ مجازی، خبررسانی جعلی، دیپلماتیك، تلاش حقوقی-قضایی، مداخله در انتخابات كشورها، برهم زدن بافت جمعیتی، تهاجم فرهنگی، استفاده از اختلافات دینی و این‌گونه موارد ساخته شده باشد.

در تعریف دیگر جنگ تركیبی، هسته مركزی این نبرد، جنگ شناختی است كه بر اساس آن چندین نوع عملیات دیگر بر طرف مقابل تحمیل می‌شود. در نهایت این چند نوع جنگ و در رأس آن‌ها جنگ شناختی تأثیرات لازم را بر اذهان و ادراك مخاطبان برجا می‌گذارد. مجموع همه این‌ها در حقیقت یك جنگ محاسباتی است برای تغییر و اثرگذاری در محاسبات كشور مورد هدف؛ بنابراین جنگ تركیبی یك جنگ هشت‌گانه است كه جنگ شناختی را در صدر خود دارد و پیرامون آن جنگ اطلاعاتی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و به‌نوعی بی‌ثبات‌سازی و معتبرسازی تهدید نظامی قرار دارد.

اگر همه این‌ انواع عملیات با هم تركیب شود، به فشار افكار عمومی منجر می‌شود و ادراك مخاطب عمومی آماج و مورد هدف قرار می‌گیرد تا بر ادراك مسئولان كشور هدف فشار آورده و درنهایت منجر به تغییر محاسبات شود.

* تفاوت حركت اخیر دشمن را در اغتشاشات سال 1401 با موارد مشابه آن، برای مثال فتنه 88 در چه می‌دانید؟
* مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی با حركت‌های گذشته وجود دارد. مشابهت آن با فتنه 88 این است كه در هر دو مورد اساس و بستر اصلی، جنگ شناختی بود. در فتنه 88، موضوع تقلب در انتخابات یك جنگ شناختی بود، درحال‌حاضر هم با كشته‌سازی، دروغ‌پردازی و موضوعاتی از این دست، یك جنگ شناختی در جریان است.

نقطه شروع جنگ تركیبی، جنگ شناختی است كه این نوع جنگ بر ذهن مخاطبان كشور مورد هدف، اثر خود را می‌گذارد. رسانه‌های نوین در این نوع جنگ از همه بیشتر كاربرد دارند؛ و مهم‌ترین ابزار، این رسانه‌ها هستند. در ادامه و در صورتی‌كه این مرحله جنگ با موفقیت انجام شود و ذهن نخبگان كشور آماج به اسارت دربیاید، طبیعی است كه ذهن عامه مردم نیز به اسارت درمی‌آید.

تفاوت اغتشاشات 1401 با فتنه 88 آن است كه در فتنه 88 بعد از جنگ شناختی، مهم‌ترین عرصه، جنگ سیاسی بود. یك گسل سیاسی در درون كشور با محوریت جنگ شناختی (القای تقلب در انتخابات) به‌وجود آمد و كشور را به آشوب كشاند و به‌دنبال تغییر محاسبات سران نظام برای ابطال انتخابات بودند تا كشور را به‌سمت هرج‌ومرج بیشتری ببرند؛ اما در حوادث اخیر، یك جنگ شناختی با موضوعات فرهنگی-اجتماعی درباره مسئله زنان شكل گرفت و به‌دنبال آن، موضوع را به عرصه فرهنگ، اجتماع و سیاست كشاندند و به‌سرعت وارد عرصه بی‌ثبات‌سازی یعنی جنگ اطلاعاتی و امنیتی شدند.

متعاقب آن كشورهای اروپایی و آمریكا با حمایت از اغتشاشگران و پیگیری‌هایی كه انجام می‌دهند، جنگ را وارد عرصه دیپلماسی كردند؛ بنابراین برای آن‌ها مطلوب بود كه خروجی نهایی جنگ تركیبی پیرامون اغتشاشات 1401 باید تغییر محاسبات ملت و حكومت ایران و پذیرش خواسته‌های آمریكا در یك توافق باشد.

* آشوب‌های اخیر به‌جز تبعات سیاسی و امنیتی، چه كاركردهای دیگری برای دشمن داشت و درواقع ایران به چه سمتی در حركت بود كه دشمن خواست در آن ایجاد اختلال كند؟
* امروز ایران به یك قدرت و بازیگر فرامنطقه‌ای در مناسبات جهانی تبدیل شده است. این مهم باعث شده تا دشمن برای مهار این قدرت فرامنطقه‌ای مترصد بهره‌گیری از این فرصت جنگ تركیبی شود. همان‌طور كه رهبر انقلاب اشاره كردند، كلید تحلیل حوادث اخیر، تلاش دشمنان برای جلوگیری از قدرتمند شدن ایران است. برای اینكه چرایی شروع این جنگ تركیبی را بفهمیم، باید به سراغ مسئله قوی‌تر شدن ایران برویم.

ایران درواقع در شرایطی قرار گرفته در چهارراه جهانی، نقش كلیدی‌ای را در تغییر موازنه و تأثیر بر محاسبات و نظم جهانی دارد. ایران در كنار چین و روسیه سرشار از انرژی و موقعیت ژئوپلیتیك بوده و بازیگر بسیار تأثیرگذاری در مناسبات جهان خواهد بود؛ از این رو دشمنان ما با فهم این مناسبات، تلاش كردند با فتنه‌انگیزی قدرت ایران را مهار كنند. در همین روزها دستگاه‌های كشور ما علاوه بر اینكه پاسخگوی مطالبات مهم مردم‌اند، به كار خود در حوزه‌های پیشرفت و قدرت ادامه می‌دهند؛ برای مثال، در همین چند وقت اخیر شاهد رونمایی از مصادیق پیشرفت كشور در حوزه موشك‌های فراصوت موسوم به هایپرسونیك بودیم. از طرف دیگر، سامانه پدافند باور 373 و موشك ماهواره‌بر قائم را رونمایی كردیم. همه این موارد نشان از آن دارند كه پیشرفت ایران با چنین حركاتی متوقف‌شدنی نخواهد بود.

* همان‌طور كه اشاره كردید در این جنگ شناختی، فعالیت رسانه‌ها و دروغ‌پردازی آن‌ها بسیار سنگین بود. این فعالیت رسانه‌ای چه خصوصیات و ویژگی‌هایی داشت و چه وقایعی را توانست برای ناظران بیرونی روشن كند؟
* جنگ رسانه‌ای ابزار مهم جنگ شناختی است؛ امروزه عمدتاً از طریق رسانه‌ها، استراتژی فریب و گمراه كردن افكار عمومی در حال پیاده‌سازی است. در جنگ شناختی، ذهن مخاطب اسیر می‌شود؛ باید تلاش كنیم آن‌ها را كه گرفتار شده‌اند، آزاد كنیم. راه آزاد كردن این افراد جهاد تبیین است؛ خواص اكنون باید به مسئله تبیین به‌عنوان یك جهاد نگاه كنند. هرچقدر جهاد تبیین به‌درستی انجام شود و دروغ‌های دشمن در جنگ شناختی برملا شود و هرچقدر رسانه‌های مهاجم جنگ شناختی مانند رسانه ایران‌اینترنشنال، بی‌بی‌سی و ... بی‌اعتبار شوند به آزادسازی اذهان مردم به‌ویژه نوجوانان و جوانانی كه امروز بیش از هركس دیگری اسیر این جنگ شناختی شده‌اند، كمك می‌شود.

* آیا فكر می‌كنید این اغتشاشات می‌تواند تأثیری در حركت كلی جمهوری اسلامی ایران و مردم ایران داشته باشد؟
* قاعدتاً در فتنه‌های اخیر هم ریزش و هم رویش وجود دارد. تجربه نشان داده است كه ما در فتنه‌ها در كوتاه‌مدت ضرباتی را در حوزه‌های مختلف متحمل شده‌ایم اما در جایی كه نیروهای انقلاب پای كار آمده‌اند و سهم خودشان را به میدان آورده‌اند، خدا نیز یاری‌شان كرده و همان نقطه باعث رویش‌ها و بركات فراوانی برای ما شده است.

در فتنه 78 ما شاهد تبیین مسئله بودیم و بعداً آثار و بركات آن را مشاهده كردیم. در فتنه 88 هم همین‌گونه بود و در سال‌های بعد بركات و رویش‌های انقلاب جوانه زد. در این فتنه هم اگرچه ابتدا به‌طور محدود خرمشهرهای اذهان عمومی را در نقاطی از دست دادیم اما یقیناً این خرمشهرها بازپس‌گیری خواهند شد و ما به ثبات اذهان خواهیم رسید و رویش‌هایی را در این رابطه خواهیم داشت.

در این نبرد مهم‌ترین دستاورد ما می‌تواند این باشد كه نسل نوجوان و جوان ما (دهه نودی‌ها و هشتادی‌ها) متوجه این جنگ تركیبی و توطئه‌های دشمنان می‌شوند و هوشیارتر و باتجربه‌تر از گذشته خواهند بود. این مسائل باعث می‌شود جوانان ما با این جنگ‌ها و آثار سوء آن‌ها آشنا شوند و حقانیت و صلابت جمهوری اسلامی هم برای آن‌ها روشن‌تر شود. درعین‌حال این حوادث نشان می‌دهد كه جمهوری اسلامی مانند گذشته باصلابت به كار خود در پیشرفت و قدرت‌افزایی ادامه می‌دهد و احترام و ستایش جهانیان را بیش‌ازپیش متوجه خود خواهد كرد.