معرفی كتاب «صورت‌بندی و تحلیل نظریه‌های انقلاب اسلامی»

درباره كتاب صورت‌بندی و تحلیل نظریه‌های انقلاب اسلامی:

تقریبا بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ارائه تحلیل‌های مختلف از آن آغاز شد و اكنون كه بیش از سه دهه از آن زمان می‌گذرد، حجم مقالات و كتاب‌هایی كه در مورد علل وقوع انقلاب اسلامی و ماهیت آن نگاشته شده، به حد قابل ملاحظه‌ای رسیده است؛ هرچند هنوز نظریه پردازی‌های صورت گرفته در مورد انقلاب اسلامی ایران، تبیین كننده همه ابعاد آن نیست. بسیاری از نویسندگان كوشیده‌اند تا انقلاب اسلامی را براساس نظریه‌های مختلفی كه در چهارچوب رهیافت‌های متفاوت علمی به پدیده انقلاب وجود دارد، تبیین كنند.




در بخشی از كتاب صورت‌بندی و تحلیل نظریه‌های انقلاب اسلامی می‌خوانیم:

منظور از رهیافت روان شناختی چه نوع نگاه و با چه ویژگی‌هایی است. منظور از رهیافت روان شناختی انقلاب، دسته‌ای از نظریات انقلاب هستند كه انقلاب‌ها را محصول تحول در فرایند‌های ذهنی افراد می‌دانند این نظریات با توجه و تمركز بر تحولات ذهنی افراد، مبنای بررسی‌های خود را نظریه ناكامی پرخاشگری گذارده و بر طبق این نظریه معتقدند چنانچه در راه حصول افراد به اهداف مانعی ایجاد شود، محصول طبیعی‌ این وضع ایجاد ناكامی و نارضایتی در آنهاست و چنانچه منبع محرومیت شناسایی شده و در دسترس باشد، پرخاشگری امری طبیعی جهت كاهش تنش‌های روانی خواهد بود.

بنابراین در این رهیافت نقش عوامل روان شناختی و فرایندهای ذهنی از قبیل عوامل شخصیتی، افزایش توقعات و انتظارات، سركوبی - پرخاشگری و محرومیت نسبی در درجه اول اهمیت قرار گرفته و برجسته شده‌اند. رهیافت روان شناختی، به روان شناسی فردی (مانند نقش روندهای شكل‌گیری شخصیت افراد مانند رهبران انقلابی یا سردمداران حكومتی در تبدیل شدن به رهبر انقلابی یا تسلیم شدن سریع و عدم ایستادگی در مقابل حركت انقلابی) و روان شناسی اجتماعی (مانند نقش افزایش انتظارات و توقعات مردم در وقوع انقلاب و شكاف بین انتظارات و دریافت‌ها و محرومیت نسبی تقسیم می‌شود.